Jak sprawdzić czy mamy brudną matrycę w aparacie cyfrowym ?

Zapewne wiesz, że matryca światłoczuła twojego aparatu cyfrowego jest jednym z trzech najważniejszych elementów na drodze zamiany światła widzialnego w obraz cyfrowy. Pozostałe elementy to obiektyw i przetwornik analogowo cyfrowy (procesor obrazu). Kluczowe zatem staje się utrzymanie powierzchni matrycy w czystości gdyż wszelkie zabrudzenia, włoski, pyłki będą widoczne na zdjęciach w postaci ciemnych plamek. Plamki te stają się najbardziej dokuczliwe na zdjęciach zrobionych z użyciem wyższych wartości przysłony i najłatwiej je dostrzec gdy fotografujemy gładkie powierzchnie o jednolitym kolorze np.: niebo, ściana o jednolitym kolorze, ekran monitora świecący w jednolitym kolorze. Zdarza się, że użytkownik aparatu źle ocenia zabrudzenia myśląc, że winowajcą jest brudny obiektyw, jednak ślady na zdjęciach wynikające z zabrudzenia obiektywu zdecydowanie mniej rzucają się w oczy i są bardziej subtelne. Przy małym stopniu zabrudzenia obiektywu są praktycznie niezauważalne. Brudna matryca natomiast objawia się na naszych zdjęciach następująco:

[Pokaz slajdów]

Z jakim typem zabrudzenia mamy do czynienia ?

Aby przekonać się z jakim typem zabrudzeń mamy do czynienia, trzeba zrobić test. Do tego celu najlepiej wykorzystać obiektyw o dłuższej ogniskowej lub ustawić w swoim obiektywie typu zoom maksymalną wartość ogniskowej. Korzystając z trybu manualnego ustawienia ostrości należy wyostrzyć na nieskończoność. Zdjęcia testowe najłatwiej zrobić w trybie Av (automatyka przysłony). Dla najlepszego efektu uwidocznienia zabrudzeń na matrycy należy wartość przysłony ustawić na możliwie największą. Zadowalający efekt uwidocznienia i zlokalizowania zabrudzeń umożliwia ustawienie przysłony na f20 i więcej. Im większa wartość przysłony tym większa głębia ostrości a tym samym zabrudzenia na matrycy stają się bardziej ostre i wyraźne.  W naszej pracy przyjęliśmy przysłonę f/22 jako wyznacznik. Fotografować należy jednolite tło, jeśli nie posiadamy takiego pod ręką to polecamy wykorzystać do tego celu niebo.

Jeśli podczas wykonywania zdjęcia nieba przez przypadek uchwycimy jakiś obiekt. Warto wtedy zrobić kilka ujęć, 2-3 i porównać je w celu sprawdzenia czy nie sfotografowaliśmy obiektu przemieszczającego się np. ptaka albo samolotu. Dysponując tłem w pomieszczeniu wystarczy wykonać jedno zdjęcie. Gdy sprawdzimy zdjęcia na podglądzie albo na komputerze i zaobserwujemy ciemne kropeczki, kreski lub włoski będzie to oznaczało, że na powierzchni matrycy znajduje się brud. Jeśli natomiast zabrudzenia będą miały postać mniej ciemnych plamek jednak o zdecydowanie większym rozmiarze i większym rozmyciu oznacza to że są jakieś paprochy w środku obiektywu, przeważnie na ostatniej i przedostatniej soczewce ( dwie soczewki najbliżej matrycy).

Czy można usunąć zabrudzenia samodzielnie ?

Zabrudzeń w postaci okrągłych kropek lub większych paprochów można spróbować pozbyć się samodzielnie. Instrukcję jak tego dokonać przedstawiamy w dziale „jak czyścić matrycę”.

To czy uda się dokonać czyszczenia własnoręcznie zależy od czasu przez jaki paprochy leżały na powierzchni matrycy. Im krótszy czas tym większe szanse na łatwe usunięcie. Istnieją jednak pyłki z natury tłuste i klejące, których praktycznie nie można bezpiecznie usunąć domowymi sposobami. Zdażają się również przypadki pochlapania powierzchni filtra matrycy olejem podzącym od mechanizmów podnoszenia lustra. W takim przypadku nie będzie możliwe usunięcie zabrudzenia za pomocą dmuchnięcia gruszką fotograficzną.

Skąd biorą się zabrudzenia na powierzchni matrycy światłoczułej ?

Należy pamiętać, że zabrudznia pojawiające się na powierzchni matrycy dostają się do komory lustra drogą naturalną. Wpadają do niej podczas zdejmowania i zmiany obiektywów lub z powodu słabego uszczelnienia body aparatu lub lub tubusu obiektywu. Isnieje prosta zależność, jeśli posiadamy sprzęt bardziej amatorski niż profesjonalny tym częściej zabrudzenia będą się pojawiały na matrycy.  Zwiększone ryzyko zabrudzenia pojawia się również gdy fotografujemy przy silnym wietrze na plaży, robimy reportaż z zawodów na Motoarenie lub dokumentujemy wycieczkę safari.

Kiedy powinniśmy oddać sprzęt do czyszczenia ? 

Na wyżej postawione pytanie jest prosta odpowiedź. Sprzęt należy czyścić tylko wtedy gdy jest to koniecznie i przeszkadza nam w normalnej pracy i użytkowaniu. Zawodowi fotografowie zlecają czyszczenie matrycy zazwyczaj 1 do 2 razy na rok.